Yangın Söndürme Yöntemleri

Yangın söndürme yöntemleri nelerdir? Hangi yangın söndürme sistemleri daha iyidir? Yangın tüpü dolumu neden önemlidir?

Evlerde ve özellikle işyerlerinde hemen her zaman yangın tehlikesi yaşayabiliyoruz. Bilhassa havaların ısındığı yaz aylarında bu risk daha da artıyor. Çoğu yangın hızlı bir biçimde kontrol altına alınsa da, kimi zaman can kaybına neden olan yangınlara da şahit oluyoruz. Olası can ve mal kaybına karşı yangınlara karşı bilinçli olmak büyük bir önem taşıyor. Daha sık görüldüğü için işyerlerinde çalışan herkesin bu konuda eğitim alması bile zorunlu hale getirilmeli. Yangın söndürme yöntemleri konusunda bilinçli olmak, mal ve can kaybını en aza indirgeyecektir.

Öte yandan son yıllarda yaşadığımız orman yangınları içimizi yakmaya devam ederken, yangın konusunda eğitim almak, en azından bilgi sahibi olmak hepimizin görevi.

Yangın Nasıl Meydana Gelir

Yangın söndürmenin birden fazla yöntemi vardır. Bu yöntemleri daha iyi anlayabilmek için, bir yangının üç temel öğesini bilmek gerekiyor. Bu öğeler; ısı, yakıt ve oksijen olarak karşımıza çıkıyor. Ateşin tutuşabilmesi, yani yangının çıkması için bu üç elemente ihtiyaç vardır. Temelinde ateş kimyasal bir reaksiyondur. Bu üç elementten birinin veya birkaçının kontrol altına alınması çoğu zaman yangını söndürmeye yeterlidir.

Bir ateşin tutuşması, yangının başlaması için ısı gerekir. Ateş yanarken devamlı olarak ısı üretir. Yangınların en sık görülen nedenlerinden biri, havalandırma sisteminde meydana gelen bir tıkanıklık nedeniyle makinelerin aşırı ısınmasıdır. Aşırı ısınan makinelerde (elektrik panosu, ev gereçleri, elektronik cihazlar vb.) ateşlenme meydana gelmesi olasıdır. Isınan cihazların yakınında yanıcı ve parlayıcı maddelerin bulunması, yangını körükleyebilir.

Yanıcı olan hemen her şeyi yakıt kategorisinde değerlendirebiliriz. Petrol ürünleri, gaz, odun, tekstil ürünleri, kağıt mamülleri vb. hep yanması kolay maddelerdir. Özellikle işyerlerinde bulunan bu tür yanıcı ve parlayıcı maddeler, görülen yangınların büyük bölümünde etkilidir. Katı maddelerin yanması, ısınma süreleri daha uzun olduğu için biraz daha zordur fakat gaz benzeri sıvılar soğuk havalarda bile kolaylıkla ısınıp yanabilir.

Tutuşan bir ateşin ısı ve yakıtla reaksiyona girmesi için ihtiyaç duyduğu oksijen oranı %16’dır. Atmosferdeki ortalama oksijen seviyesi düşük veya normal yüksekliklerde %20’dir.

Yangın Söndürme Yöntemleri

Peki! Evlerinizde veya işyerlerinizde çıkabilecek yangınları etkili bir şekilde nasıl söndürebilirsiniz? Yangın söndürme ilkesi, yukarıda sıraladığımız üç temel unsurdan bir veya birkaçının ortadan kaldırılmasıyla yangının söndürülebileceğini söyler. Bir yangını söndürürken üç temel yöntem kullanılır. Öte yandan, evlerinizde veya işyerlerinizde kullandığınız yangın söndürme sistemleri güvenilir ve kaliteli olmakla birlikte, yangın önleme ve söndürme yönergelerine uygun olmalıdır. Yangın tüpü dolumu ihmal edilmemesi gereken bir diğer konudur. Yangın tüpleri dolu tutulmalı, tarihi geçmiş yangın tüplerinin dolumu zamanında yapılmalıdır.
Yangın söndürme yöntemleri;

Soğutma

Yangın söndürmede en etkili yöntemlerden biri ısı faktörünün ortadan kaldırılmasıdır. Bu nedenle su ile soğutma yapmak, en çok kullanılan yöntemlerden biridir. Suyun yangının ürettiği ısıyı emmesi, yangının kontrol altına alınmasını kolaylaştırır.

Öte yandan, yemek için kullanılan sıvı yağlar, gres yağı ve diğer yanıcı sıvıların neden olduğu yangınlarda asla su kullanılmaması gerektiğini bilmek önemlidir.

Yanıcı Maddeyle Teması Kesme

Yangın sırasında tutuşan yanıcı maddelerin bitmesi yangını bitirecektir. Mesela, açık havada yakılan bir piknik ateşinin odun veya kuru otlarla temasının olmaması, ateşin bir müddet sonra sönmesine neden olacaktır. Gazdan kaynaklanan bir yangında, ateşin gaz ile temasının kesilmesi de yangının hızlı bir biçimde sönmesini sağlayacaktır. Aynı yöntem gaz sobaları veya bunsen brülörü gibi gereçler için de geçerlidir.

Boğma (Oksijenle Teması Kesme)

Yangın söndürme yöntemleri için yaygın olarak kullanılan üçüncü yaklaşım, ateşin oksijen ile etkileşiminin engellenmesidir. Boğma, oksijenin denklemden çıkarıldığı bir tekniktir. Örneğin, yemek yaparken tavanın tutuşması durumunda tavanın üstüne ıslak battaniye atılması, oksijen seviyesinin %16’nın altına düşürülmesi yoluyla ateşi söndürmek için kullanılan yaygın bir yöntemdir. Bir mumun üstünü bir bardak yardımıyla kapatmak da, boğma yöntemine bir örnektir. Bardağın içindeki tüm oksijenin hızlıca yanmasından sonra ateş söner.

Bu yangın söndürme yöntemi genellikle katı yakıtlardan kaynaklanan yangınlarda kullanılır. Öte yandan, bazı maddelerin kendi kimyasal yapıları içinde barındırdığı oksijen, ateşin bir müddet daha devam etmesine neden olabilir.

Yangın söndürme yöntemleri temelde bu üç şekilde gerçekleşir. Yangın söndürme sistemleri seçerken kaliteden ödün vermemek, yangın tüpü dolumu konusunda titiz olmak, çıkan bir yangına ilk anda müdahale edilebilmesi için çok önemlidir. Evlerimizde ve işyerlerimizde çıkabilecek yangınlar için alınabilecek temel tedbir bunlardır.