Kişilik Gelişim Dönemleri

Kişilik..Kişi-lik…Sınava hazırlandığımdan için sanırım kişilik olgusunu kafamda farklı değerlendirdim.Belki bilirsiniz kelimelerin aldığı eklere göre anlamı değiştir. Mesela ”-lik” eki, eklendiği kelimeye bağlılık ve özellik anlamı katar aynı zamanda eklendiği kelimeye aitlik anlamı da katabilir. Acaba diyorum ”kişi , kişi-liğine ” uymadığı için bozulabilir mi? Yani ya kişi kendini ”kişiliğine” ait hissetmiyorsa?

Yetişkin bir bireyin, doğumundan yaklaşık ergenlik dönemine kadar(yaklaşık 22 yaş) geçirdiği beş tane kişilik gelişim dönemi vardır. Bunlar  oral dönem (0-2 yaş) , anal dönem (2-4 yaş) , fallik dönem (4-6 yaş) , gizlilik dönemi (6-12 yaş), ve ergenlik dönemi ( 12-22 yaş arası ). Bu kişilik gelişim dönemlerinde yaşanılan her bir sıkıntı, duygusal temassızlıklar ve travmalar ileri ki yaşlarda kişiliğimizdeki bozukluklar olarak karşımıza çıkabiliyor.

Oral Dönem

Oral dönemden başlarsak; bu dönemde kişilik gelişim dönemlerinin ilkidir ve çocuklar anneye bağlıdır. Hissettiği sevgi, açlık ve susuzluk gibi ihtiyaçlarının anında karşılanmasını bekler. Doyum hissettiği nokta ağızdır. Eğer bireyin oral dönemde ihtiyaçları aşırı karşılanır yada eksik bırakılırsa yetişkinlik döneminde karşısına sorun olarak çıkar. Oburluk, takıntılı olma hali,  bu dönemde yaşanan sıkıntılardan olabilir. Hatta çocuk bu dönemde anneyi istediği zaman yanında göremezse ilerde güvensizlik duygusu yaşayabilir.

Anal Dönem

Anal dönemde süper ego gelişmeye başlar. Çocuğun dışkısını tutarak yada bırakarak büyük bir haz duyar. Bu dönemde bazı aile tutumları çocukta anal saplanmaya ve anal kişilik özelliklerinin gelişmesine yol açabilir. Anal kişilik özellikleri gösteren yetişkin bireylerde, aşırı titizlik, tuvalet işlemleri ile aşırı uğraşma, cimrilik, inatçılık, aşırı düzenlilik, kararsızlık gibi özellikler baş gösterir.

Fallik Dönem

Fallik dönemde ise, cinsel ayrılıkların öğrenilmesi, cinsel olarak benlik duygusunun başlaması ve cinsiyete uygun rollerin belirlenmesi de bu yaşlarda iyice kesinleşmiştir. Bu kişilik gelişim döneminde eğer çocuk aşırı korkutulursa, suçlandırma ve cezalandırmalar olursa, atılganlığı kısıtlanırsa, çocukta girişim kısırlığı ve aşırı çekingenliğe neden olabilir.

Gizlilik Dönemi

Gizlilik döneminde çocuğumuz artık gerçeğe daha uygun değerlendirmeler yapabileceği zamana gelmiştir. Bu çağda sorun yaşayan çocukların ilerleyen yaşlarında; kontrolsüzlük, öğrenme ve yeteneklerin gelişmesinde enerjilerin yeteri kadar yüceltilip kullanılmamasına, içsel kontrolün aşırılığa da kişilik gelişiminin olgunlaşmamasına neden olabilir. Hatta obsesif karakter özelliklerinin yaşa göre erkenden ortaya çıkmasına neden olabilir.

Ergenlik Dönemi

Ergenlik dönemi hem erkek hem kız çocuğunda hızla büyümenin olduğu, birincil ve ikincil cinsel yapının hızla geliştiği yaşları kapsar. Aşırı bağımlılık duyguları olan yetişkin adayı birey; ailesini yitirme, onlardan kopma kaygısına kapılır. Çocukluk döneminden arta kalan problemlerin çözümü bu dönemde yapılmaya çalışılacaktır. Çoğu ruhsal ve  nevrotik bozukluklar, kişilik bozuklukları, psikozlar bu dönemde ortaya çıkmaktadır.

Kişilik ve kişilik gelişim dönemleri ile ilgili daha fazla detay öğrenmek isterseniz ” Kişilik Nedir ? Nasıl Oluşur ? ” yazımızı inceleyebilirsiniz.