Gövdeden Türemiş Sözcük

Türkçe sondan eklemeli bir dil olması ve ünlü ünsüz uyumu gibi dil bilgisi kurallarını barındıran karakteristik bir dildir. Yapısından dolayı genellikle özne, nesne, yüklem gibi bir sıralamaya sahiptir. Diğer diller gibi dişilik erkeklik yoktur ve belirli ünsüz harfler Türkçe kökenli kelimelerde bulunmaz.

Okullarımızda verilen Türkçe dil eğitiminde başlangıç olarak önce bizlere sözcükler öğretilir çünkü sözcük anlam olarak cümlenin en küçük yapı taşıdır. Bizde de bu en küçük yapı taşlarını bir araya getirerek yani cümleleri oluşturarak iletişim sağlarız.

Sözcük türleri görevleri bakımından değişiklik sağlar.Buna göre sözcükler basit sözcük ,türemiş sözcük ve birleşik sözcük olmak üzere üçe ayrılır.

Kelimenin yapım eki almış haline gövde denir. Gövdeye bir yapım eki daha gelirse oluşan kelime gövdeden türemiş sözcük olur. Tanım olarak ise; isim yada fiil kökü olan bir sözcüğe birden fazla yapı  eki geldiği zaman o sözcüğe ‘’ gövdeden türemiş sözcük ‘’ adı verilir. Burada dikkat edilmesi gereken sözcüğe gelen iki ekin de yapım eki olmasıdır eğer sözcüğe bir yapım eki bir çelik eki veya iki tane çekim eki gelirse bu sözcük gövdeden türemiş sözcük olmaz.

Örnekleri inceleyelim ;

• Oyun (İsim Kök) + cu ( yapım eki ) = Oyuncu (Gövde)
  • İsim yada fiil kök + Yapım Eki = Gövde

• Oyuncu (Gövde) + luk (Yapım Eki) = Oyunculuk (Gövdeden Türemiş Sözcük)
  • Gövde + Yapım eki = Gövdeden Türemiş sözcük

• Öğren (Fiil Kök) + ci (Yapım eki) = Öğrenci (Gövde)
  • Öğrenci (Gövde) + lik ( Yapım Eki ) = Öğrencilik (Gövdeden Türemiş Sözcük)

Yukarıda; sözcüğe birden fazla gelen tüm eklerinin yapım eki olması gerektiğinden, bir çekim bir yapım yada iki tane çekim eki gelirse oluşan sözcüğün gövdeden türemiş sözcük olamayacağından bahsetmiştik.

Örnekleri inceleyelim;

• Kalem (isim kök) + lik (yapım eki) + ler (çekim eki) = Kalemlikler

Kalemlikler sözcüğü bir yapım  eki ve bir çekim eki aldığından dolayı gövdeden türemiş sözcük değildir.

• Kalem (isim kök) + ler (çekim eki) + den (çekim eki ) = Kalemlerden

Kalemlerden sözcüğü iki tane çekim eki aldığı için gövdeden türemiş sözcük değildir.