Enflasyon Nedir ve Enflasyon Nasıl Hesaplanır?

Enflasyon, basitçe mal veya hizmet fiyatlarındaki artıştır. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) ülkemizde günlük hayatımızda “enflasyon” dediğimiz şeyi hesaplıyor. TÜİK, en sık kullandığımız mal ve hizmetlerin fiyatını yıllık tüketimimize göre hesaplıyor. Buna Tüketici Enflasyonu denir.

Aralık’ta %1’lik enflasyon, toplam tüketim sepeti maliyetinin Kasım ayına göre %1 arttığı anlamına gelir. %10’luk Aralık enflasyon oranı, toplam tüketim sepetinin maliyetinin Aralık’ta bir önceki yılın Aralık ayına göre %10 arttığı anlamına geliyor. Yıllık enflasyon, bu noktalar arasındaki fiyat farkıdır. Ara aylardaki fiyat dalgalanmalarını yansıtmaz. Enflasyon ile ilgili detaylı bilgi için https://tigfy.com/enflasyon-nedir/

Enflasyon Nedir?

Enflasyon kavramını daha iyi anlamak için farklı enflasyon türlerini tartışmak faydalı olacaktır. Üç tür enflasyon vardır. Bu üç enflasyon türü şu şekilde sıralanabilir:

• Orta Enflasyon: Bu, dünya çapında en yaygın enflasyon türüdür. %1-3 arasında olan enflasyondur. Gelecekte fiyatların artması pek olası değil. Ekonomistler de ekonominin canlılığı için faydalı olduğunu düşünüyorlar. Ilımlı enflasyon yatırım ve üretimi teşvik eder.
• Yüksek Enflasyon: Enflasyon oranı %8 ile %15 arasında değiştiğinde hiperenflasyon meydana gelir. Bu yüksek oran gelecek için risk teşkil etmekte ve ekonomiyi olumsuz etkilemektedir. Bu da satın alma gücünü azaltır. Para birimi de hızla değer kaybeder.
• Hiperenflasyon: Aylık enflasyon yüzdesinin %50’yi aştığı bir duruma hiperenflasyon denir. Hiperenflasyon, ürün fiyatlarının sürekli arttığı bir durumdur. Ayrıca, ülkenin para birimi de önemli ölçüde düşer. Hiperenflasyonu ortadan kaldırmak çok zor olacaktır.

Enflasyon türleri oranlarına göre gruplandırılırken bir diğer önemli türden bahsetmek önemlidir.

Yüksek enflasyon, tüm ücretlerin enflasyonu telafi edecek kadar artmadığı bir durumdur. Bu, satın alma gücünde ve sosyal faydalarda bir düşüş olacağı anlamına gelir. Tasarruflarınızın enflasyona düşme olasılığını en aza indirmek için yatırımlarınızı değerlendirmek ve doğru enstrümanları seçmek çok önemlidir. Birikimlerinizin değerini artırmak için yatırımlarınızı doğru enstrümanlarla değerlendirmelisiniz.

Çekirdek Enflasyon Nedir?

Çekirdek enflasyon, diğer mal ve hizmet fiyatlarındaki artıştır. Yiyecek ve enerji içermez. Bu, enflasyonu geçici etkilerden uzak tutan bir hesaplama yöntemidir.

Oran, TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) olan manşet enflasyon oranından enerji ve gıda gibi kontrol edilemeyen kısımlar çıkarılarak hesaplanmaktadır. Fiyat değişiklikleri, hava ve mevsimlerdeki değişikliklerden kaynaklanabilir. Benzin, doğalgaz ve alkol fiyatları arz ve talepten bağımsız olarak belirlenebilir.

Arz Enflasyonu

Bu aynı zamanda maliyet enflasyonu olarak da bilinir. Mal ve hizmetlerin üretiminde ve tedarikinde kullanılan girdi fiyatlarındaki artışın sonucudur. Enflasyon oranı daha yüksektir. Fiyat arttıkça toplam arz da artar. Talep enflasyonuna çok benzer, ancak farklı kaynakları vardır.

Yerleşik enflasyon

Bu, insanların ekonomik konumlarını eskisi gibi sürdürmek için mal ve hizmet fiyatlarını yükselttiği zamandır. Aynı zamanda alıcıların malın fiyatını belirlerken gelecekteki enflasyon farkını elde etmeye çalışmasından kaynaklanan enflasyondur.

Enflasyon Ne Değildir?

Enflasyon, farklı coğrafi bölgelerde, farklı gelir ve tüketim alışkanlıklarına sahip insanların ortalama harcama sepetindeki artıştır. Farklı kültürlerde, gelir düzeylerinde ve coğrafyalarda yaşayan insanların tüketim kalıplarının ortalaması alınan bir veri koleksiyonu. Ancak her kişinin günlük mal ve hizmet tüketimi ve ağırlıkları farklı olabilir. Bu nedenle tüketici enflasyonu, herhangi bir kişinin harcamalarındaki artışın kesin bir ölçüsü değildir.

Fiyatların düşmesi mutlaka enflasyonun düştüğü anlamına gelmez. Yükselen enflasyon, sepetimizdeki tüm ürünlerin fiyatının önceki karşılaştırmadan daha hızlı arttığı anlamına gelir. Düşen enflasyon, ürünlerimizin fiyatının önceki karşılaştırmamızdan daha düşük olduğu anlamına gelir.

Enflasyon Nasıl Hesaplanır?

• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) ülkemiz için resmi enflasyonu hesaplamaktadır.
• TÜFE, nihai ürün fiyatları (vergiler dahil nakit fiyatlar) üzerinden hesaplanır. ÜFE, yurtiçinde üretilen mallar için üretim sonrası (vergiler hariç nakit fiyat) fiyatlarının bir ölçüsüdür.
• Fiyat artışlarını izleyen sadece bu kurumlar değil. İTO, her ay TÜRK-İŞ Türkiye Açlık ve Yoksulluk Hattı ve İstanbul Ücretli Geçim Endeksi verilerini yayınlıyor. Bu veriler, sabit bir hızda artıp artmadıklarını görmek için yakından izlenir.

Enflasyon İndikatörü olan TÜFE Nasıl Hesaplanır?

TÜİK tarafından gerçekleştirilen Hanehalkı Bütçe Anketi (Tüketici Anketi) sonuçlarına göre Türkiye ortalama tüketim sepeti hesaplanmaktadır. Tüm sosyo-ekonomik kesimleri kapsar. Bu tüketim sepeti 2021 yılına kadar 415 ürün içeriyordu.

Ürünlere harcanan gelir miktarına göre sepetteki ürünlerin ağırlıkları belirlenir. Bu ürünler ve ağırlıkları değişen tüketim alışkanlıklarına göre değişmektedir. Her Ocak ayında güncellenir ve yıl boyunca kullanılır.

Örneğin, TÜFE 2021’de Gıda ürünlerinin ağırlığı %25,9’du. Ekmek %2.5 idi. TÜFE hesaplamaları, Türkiye’de ortalama bir insanın ayda %2,5 ekmek yiyeceğini varsayıyor.