Masalların Özellikleri

Sözlü edebiyat türlerinden biri olan masal, halk arasında ağızdan ağıza aktarılır. Gerçeküstü olan yerlerde geçer, olaylarda tamamen gerçeküstüdür.

Masallar halk arasında anlatılarak kuşaktan kuşağa aktarılmış olan hikayelerdir. Yaşanan olaylar hayal ürünü olur. Gerçek hayatla bağı olmasa da bazı masallarda gerçek insanlar da yer alır.

Masal anlatırken, anlatıcı, okuyanları veya dinleyenleri, masal evreninin gerçek olduğuna dair inandırma kaygısı yaşamaz. İlk kimin anlattığı bilinmez ve yayıldığı için de halkların ortak masalı olurlar. Anlatılan olaylar genel olarak iyi ve kötü üzerinden ilerler.

Ana kahramanın bir amacı vardır ve bu amaca ulaşabilmek adına birçok zorluklara katlanması gerekir. Masallarda üst tabakanda da alt tabakadan da insanlar ana kahraman olabilir. Hayvanlarla ilgili olan masallar da vardır. Öğretici olurlar ve çocuk gelişimi için de yardımcıdırlar.

Masal Bölümleri

Masal, 5 bölümden meydana gelir. Döşeme, serim, düğüm, çözüm, dilek bölümü olarak adlandırılırlar. Döşeme, tekerleme okunan başlangıç bölümüdür. Dilek bölümünde yine tekerleme okunur ve bir dilek belirtilir. Serim kısmı, masalın kahramanlarının anlatıldığı ve olaya başlangıç yapılan bölümdür. Düğüm kısmı, masal da olayın geliştiği kısımdır. Çözüm bölümünde ise olay çözülür ve masal bitirilir. Kısa masallar da aynı şekilde 5 bölümden oluşur.

Masal anlatılırken kullanılan sanatlar genel olarak teşhis ve intaktır. Masalın sonu her daim mutlu biter ve iyiler kazanır. Yer belirsiz olduğu gibi masaldaki olayların geçtiği zaman da belirsizdir. “Evvel zaman içinde kalbur zaman içinde” ile başlanarak zamanın belirsizliği vurgulanır. Masal oku örneklerine baktığımızda masalda yer alan kahramanlar da fantastik olurlar.

Masal Tekerlemeleri

Masal türleri içerisinde tekerlemeler barındırır. Tekerlemeler anlatıcının inisiyatifine göre masalın başında, sonunda ya da ara bölümlerinde olabilir. Tekerlemeler kelime ve ses benzerliği ile okunan yarı anlamlı olan yarı anlamsız olan dinlemesi kulağa hoş gelen sözlerdir.

Masallarda tekerleme söylenmesinin amacı dinleyicinin dikkatini çekmek ve masalda anlatılacak olan olağanüstü dünyaya kendini kaptırmasını sağlamaktır. Masallar özellikle çocuklar için eğitici olduğu için tekerleme eklemek çocukların ezber yeteneklerinin de gelişmesini sağlar.

Masal tekerlemelerinin anlatılacak hikayeyle ilgisi olması gerekmez ve genelde alakasız olur. Dinleyici kulağına hoş gelen sözler sayesinde masala hazırlanmış olur.