Domates Nerede Yetişir?

Sofralarımızın vazgeçilmez yiyeceği domates hakkında bilmemiz gereken o kadar çok şey var ki aslında. Domates ilk nerede yetişti? Kaç çeşit domates var? Domates nasıl yetiştirilir? Gibi bir çok bilinmesi gereken hususlar var. Her öğünde mutlaka tüketilen lezzet harikası hakkında biraz bilgilenelim o zaman.

Domates ilk olarak MS 700 ler civarında Aztekler ve İnkalar tarafından yetiştirilmiş. İngilizce “tomato” kelimesi Azek kelimesi “tomalt”dan gelmektedir.

Domates Dünya’da yetiştirilen en yaygın sebzedir. Kuzeyden Güneye kadar her yerde yetiştirilmektedir. Bunu duyduğunuza şaşıracaksınız ama domates fideleri Uzay’da bile yetiştirilmiştir.

Domates ticari olarak yetiştirildiği için her mevsim yetiştirmek mümkündür. Domatesi yetiştirmek için uygun ortamı yaratmanız yeterli. Açık alanlarda yada seralarda yetiştirmek mümkündür. Yetiştirdiğiniz yerin derecesi eksinin altına düşmemelidir. Karadeniz gibi çok yağışlı yerde domates yetiştirmek oldukça zordur. Çok yağış alırsa domatesler çürür.

Hangi İlin Domatesi Meşhurdur?

Ülkemizde bir çok ilde çeşit çeşit domates yetiştirilmektedir. Ve neredeyse her şehrin kendine özel domatesi vardır. Çanakkale ve Antalya domatesleri iklim ve yetiştirme koşullarından dolayı diğer şehirlere göre daha çok ün salmıştır.

Domatesler açık alanlarda yada seralarda yetiştirildiği için en el verişli bölgelerimiz Ege ve Akdeniz bölgeleridir. Bu illerde dört mevsim domates yetiştiriciliği yapıldığı için pazar payı en çok olan bölgelerimizdir.

Ülkemizde Bulunan Bazı Domates Çeşitleri

• Sırık Domates
• Yıldız Domates
• Koyu Pembe Domates
• Armut Domates
• Oturak Siyah (Çikolata Çeri)
• Siyah Koyulhisar Domatesi
• Çanakkale Pembesi
• Karahıdır Domatesi
• Kırmızı  Ampul
• Turuncu Badem Çeri
• Yürek Domates 
• Mamun Domatesi
• Pembe Petika
• Ayaş Domatesi
• Çorum Kırmızısı
• Ayla
• Heybetli
• Türk çizgili Manastır Domatesi
• Alakır Etlisi
• Maniye
• Bartın Pembesi

Domates Yetiştirilirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Eviniz de yada bahçeniz de domates yetiştirmek sanıldığı kadar kolay bir iş değil. Uygun ortam hazırlamak, yeterli sulama yapmak ve güneşten faydalanmak gerekir. Şimdi sizlere balkonlarınız da yada bahçelerinizde domates yetiştire bilmeniz için bazı ipuçları vereceğim.

Domates Fideleri

Domates fidelerini satın aldığınızda ekeceğiniz saksı başına küçültmeniz gerekir. Çünkü kalabalık koşullarda fidelerin büyümesi zorlaşır. Kalabalık fideler strese girip hastalanabilirler.

Bol Işık Sağlayın

Domates fideleri doğrudan güneş ışığını severler. Bu yüzden balkonunuzda güneş gören bir yere yada pencerenizin kenarına koyup güneşi emmesini sağlamalısınız. Eğer sera da yetiştiriyorsanız 14 ile 18 saat boyunca yapay bitki aydınlatması kullanabilirsiniz.

Fan

Domates yetiştirirken esintiye ihtiyaç duyarlar. Güçlü sapları olması için esinti olmalı ve sallanmalıdırlar. Bu olay normal şartlarda balkonda yada bahçe de oluyorsa müdahale etmenize gerek yoktur. Ama evde yetiştirmeye çalışıyorsanız hava sirkülasyonu yapmanız gekir. Günde 10 dakika kadar küçük bir fan yardıymı ile bu esinti işlemini gerçekleştirebilirsiniz.

Elinizde bir fan yok ise başka bir yol deneyebilirsiniz. Günde bir kaç kez fidelerin üst kısımlarını hafifçe ileri geri ovalayan.

Saksı Değişimi

Yeterince büyüdüklerinde küçük kaplarından çıkarmanız gerekir. Çünkü domateslerin kökleri çoktur ve küçük kaplarda büyüyemezler. İsterseniz derin bir saksıya yada bahçenize ekebilirsiniz.

Ekim esnasında derin bir alan kazmanız gerekir. Çünkü kökleri çok büyüyeceği için saplarının tümü gömmeniz gerekir. Bu sayede kuraklığa da dayanıklı hale gelir.

Bitkilere Uygun Destek

Domates fideleriniz büyümeye başladıkça eğilmeye başlayacaktır. Onları dik tutmanız için bir kaç yöntem vardır. Kafeslerden yada kazıklardan yardım alabilirsiniz. Buda yöntemini kullanacaksanız kızaklarla birbirlerine bağlayıp dengede tutabilirsiniz. Eğer budama yapmayacaksanız kafes yöntemini kullanabilirsiniz.

Alt Yaprakları Çıkarın

Domatesleriniz belirli yüksekliğe geldiklerinde saplarının altlarında bulunan yaprakları koparmanız gerekir. Bunlar ilk çıkan eski ve genellikle mantar sorununu geliştiren yapraklardır. Fideler büyümeye devam ettikçe altta kalan yapraklar güneş ve hava akımına maruz kalamaz. Köke yakın oldukları için mantar hastalıkları bu yapraklara tutunabilir. Bu yaprakları yok ederseniz mantar hastalığına yakalanma olasılığını düşürürsünüz.

Sulama

Domateslerinizi sıcak havalarda geçirgenliği olan kumlu bir toprağa dikmişseniz, bitkilerinizi haftada iki kez sulamanız gerekir. Toprağının nemli olup olmadığını kontrol etmeniz için parmağınızı toprağına sokmalısınız. Yapraklara temas ettirmeden sulama işlemini yapmalısınız.

Domates Çiçekleri

Domateslerinizde baı hastalıklar var ise bu durum çiçek dallarını etkileyebilir. Bu yüzden verim de düşebilir. Çiçek açmadan meyve vermeye başlarsa fideleriniz aşırı gübreleme işlemi yapmış olabilirsiniz.

Bitkilerle ilgili daha fazla bilgi edinmek için Doğa ve Bitkiler kategorimizi inceleyebilirsiniz.